Beste Vito,
Allereerst ontzettend bedankt voor uw tijd. Ik zou het vandaag graag met u willen hebben over een aantal aspecten uit uw vakgebied. Als specialist op het gebied van strafrecht heeft u natuurlijk al voor veel zaken mogen pleiten. Echter zou ik het vandaag graag met u over een specifieke zaak willen hebben; de Van Dillenburg zaak. Als u het geen probleem vindt, zou ik graag met de deur in huis vallen met de eerste vraag.
Uw cliënt is reeds vrijgesproken voor de Van Dillenburg zaak. Zou u wat meer kunnen
vertellen over de uitspraak betreft deze zaak?
In deze langdurige undercoveroperatie hebben het Openbaar Ministerie en de politie ervoor gekozen om slechts een gering aantal gesprekken tussen de undercoveragent en cliënt op te nemen. De undercoveragenten hebben van het overgrote deel van de gesprekken enkel processen-verbaal opgemaakt. Hierover zijn zij later verhoord bij de rechter-commissaris. De rechtbank heeft, in a nutshell, geoordeeld dat zij door deze wijze van verslaglegging van de undercoveroperatie onvoldoende in staat is geweest om voldoende gedetailleerd te kunnen onderzoeken en beoordelen of cliënt door misleiding van de undercoveragenten, dan wel als gevolg van de afhankelijkheidsrelatie tot de undercoveragenten, is beperkt in zijn verklaringsvrijheid. Daarnaast heeft de rechtbank ook geoordeeld dat er in een gesprek ontoelaatbare druk door een undercoveragent is uitgeoefend op cliënt, waardoor hij feitelijk in een verhoorsituatie werd geplaatst. Dit gesprek hebben zij daarom uitgesloten van het bewijs. Aangezien de rechtbank de rechtmatigheid van een aantal cruciale onderdelen van het undercovertraject onvoldoende heeft kunnen beoordelen is de rechtbank van oordeel dat de bezwarende elementen uit het gehele undercovertraject van het bewijs moeten worden uitgesloten. Er was onvoldoende ander bewijs voorhanden en cliënt is vrijgesproken. Hij is na 2 jaar detentie op vrije voeten gesteld. Het Openbaar Ministerie vond dat cliënt voor 17 jaar achter de tralies moest verdwijnen en heeft hoger beroep ingesteld tegen de vrijspraak.
Heeft uw cliënt op enig moment doorgehad dat het undercover agenten betrof?
Wanneer landde dit besef?
Vanwege het nog te behandelen hoger beroep kan ik hier helaas niet op ingaan.
Het OM heeft natuurlijk uitgesproken de bekentenis wel betrouwbaar te vinden.
Verbaast u zich over dit feit?
Dat heeft mij zeker verbaasd omdat uit het dossier blijkt dat cliënt onbetrouwbare verklaringen met een hoog fantasiegehalte heeft afgelegd.
Zo heeft hij bijvoorbeeld tegenover een undercoveragent verklaard dat een afgevuurde kogel van de jas van Patrick van Dillenburg afketste.
En daarbij is er gebruik van de Mr. Big Methode. Heeft u specifieke bezwaren tegen de werking van deze methode?
Mijn grootste bezwaar tegen deze methode is dat deze valse verklaringen in de hand wekt. Psychisch kwetsbare en armlastige mensen worden doelbewust uitgekozen en in een positie gebracht waarbij het loont om zich tegenover de undercoveragenten zo groot en stoer mogelijk voor te doen waardoor mensen gruwelverhalen kunnen gaan verzinnen om aan te tonen dat ze hun mannetje kunnen staan. Ik raad iedereen aan om te kijken naar de afleveringen genaamd True East van de Netflix serie ‘The Confession Tapes’. Daarin kun je met je eigen ogen zien hoe undercoveragenten in een mr. Big zaak te werk gaan. Ik denk dat veel mensen niet weten dat dit soort taferelen zich ook in Nederland afspelen.
Zou u een grove schatting kunnen geven van de kosten die een dergelijk onderzoek
met zich meebrengt? Wat vindt u hiervan?
Uit Canadees onderzoek blijkt dat de gemiddelde mr. Big undercoveroperatie daar rond een miljoen Canadese dollars kost. Dat zou omgerekend naar euro’s neerkomen op een kleine € 700.000,-. Dat is nogal wat. Het probleem met zulke hoge kosten en een langdurige undercoveroperatie is dat er vervolgens ook een druk kan ontstaan op het opsporingsapparaat om met resultaten op de proppen te komen waardoor er tunnelvisie kan optreden en een drang om te scoren.
Ziet u dit soort valse bekentenissen vaker in de praktijk?
Er zijn meer zaken bekend waarbij mensen door grote druk van de politie zijn overgegaan tot het afleggen van een valse bekentenis. Ook kan psychische problematiek een rol spelen. Een mooi voorbeeld van een valse bekentenis is die van Martien Hunnik. Hij bekende de moord op platenbaas Bart van der Laar. Over deze zaak is een mooie podcast gemaakt genaamd ‘De Showbizzmoord’. Uiteindelijk is Martien na veel getouwtrek vrijgesproken. Bij veel mensen gaat het er niet in dat iemand in staat is om ten onrechte een moord zou bekennen. Het gebeurt echter wel degelijk dus oordeel niet te snel!
Heeft uw cliënt er vertrouwen in dat de zaak goed afloopt in het hoger beroep?
Hij heeft altijd het volste vertrouwen gehouden in ons rechtssysteem en in een goede afloop van zijn zaak.
Denkt u dat er een claim tegen de staat zal worden ingediend wanneer er sprake gaat
zijn van een onherroepelijke vrijspraak? (Waarom wel/niet?)
Voor nu is dat enkel toekomstmuziek. Cliënt hoopt op eerherstel. Hij is niet gefocust op geld maar op gerechtigheid.
Heeft u het idee dat dit arrest ook kansen met zich meebrengt betreft de moordzaak
uit Kaatsheuvel? (Waarom wel/niet? à Verschillen en overeenkomsten.)
Ik ben altijd terughoudend met uitlatingen over een andere strafzaak als ik het dossier niet heb gelezen. Elke strafzaak dient op zijn eigen merites te worden beoordeeld, maar reken maar dat de juristen die betrokken zijn bij de moordzaak uit Kaatsheuvel de uitspraak in de zaak Van Dillenburg zaak met buitengewoon veel aandacht hebben gelezen! Een groot verschil tussen de zaak Van Dillenburg en de mr. Big zaken van de Posbankmoord en Kaatsheuvel is overigens dat er in de zaak van Dillenburg geen lijk is aangetroffen en in die andere zaken wel. Het is overigens niet zo dat mensen in Nederland niet kunnen worden veroordeeld als er geen lijk is aangetroffen. Dat is al een aantal keer gebeurd. Voor zover ik kan nagaan was dit echter wereldwijd de eerste mr. Big zaak in een coldcase zonder lijk.