Strafrecht is een gevoelig onderwerp waar secuur mee om dient te worden gegaan. Een taak die voor Tjalling van der Goot zeker is weggelegd. Deskundigheid, discretie en evenwichtigheid zijn termen die hij met zich meebrengt binnen en buiten het werkveld. Mede hierom werd hij in 2016 door vakgenoten genomineerd voor ‘Meest gewaardeerde advocaat’ en werd hij in 2018 door advocaten verkozen tot ‘Parel van de Balie’. Van der Goot deelt graag zijn kennis en geeft dan ook met regelmaat lezingen over het werk als advocaat in strafzaken. Daarnaast is hij cursusdocent voor advocaten die zich verder willen scholen bij Anker & Anker Opleidingen. Zijn Friese herkomst maakt hem niet enkel pleiter voor het gebruik van de Friese taal binnen het rechtsverkeer, maar tevens bestuurslid van Afûk.
U bent sinds 1994 al advocaat. Bent u ook actief geweest binnen andere rechtsgebieden?
In de beginjaren werkte in bij een ander advocatenkantoor. Ik heb toen ook nog andere zaken gedaan, onder meer op het gebied van het familierecht. Maar al snel heb ik me volledig weten toe te leggen op het strafrecht.
Wat is de reden dat u voor het strafrecht gekozen heeft?
Als strafpleiter moet je tegen een stootje kunnen. Je moet stevig in je schoenen staan omdat je vaak het tegengeluid verkondigt. Dit manoeuvreren in de tegenwind, vind ik prachtig. Bovendien gaat het niet om geld of een overhangende heg, maar om mensen en om inbreuken op vrijheden. Vrijheid is het hoogste goed, die moeten we koesteren en niet verkwanselen. Ik vind het telkens weer uitdagend om te strijden voor de belangen van een cliënt.
Is er, sinds u verbonden bent aan Anker&Anker in 1999, veel veranderd binnen het strafrecht?
Nogal wat. Het strafklimaat is harder geworden. Dat zien we aan de stroom aan wetten en regelingen die ten koste gaan van de rechten van verdachten en veroordeelden. De positie van verdachten is ook onder druk komen te staan door de bezuinigingen in de gefinancierde rechtshulp. Ik zie ook een toenemende invloed van politici en media. Een groot verschil met de jaren ’90 is ook de steeds grotere rol die is weggelegd voor slachtoffers.
Wat is uw mening over de sociale advocatuur?
Onmisbaar. Als gespecialiseerde rechtshulp alleen maar weggelegd is voor mensen die deze kunnen betalen, is dat de doodsteek voor een zichzelf respecterende rechtsstaat. Voor een eerlijk en evenwichtig strafproces moeten ook mensen met een smalle beurs zich tot een (goede) advocaat kunnen wenden.
Wat zou er volgens u verbeterd kunnen worden aan het rechtssysteem?
Het rechtssysteem functioneert in ons land over het algemeen goed. Het zijn meer de logistieke kanten die voor problemen zorgen. Denk aan de beperkte zittingscapaciteit, een stuwmeer aan nog lopende zaken bij het OM enz. Ik merk dat de rek er uit is. Meer zaken kunnen afdoen en achterstanden wegwerken, komt de geloofwaardigheid van het strafrecht ten goede. De oplossing hiervan is – vrees ik – grotendeels een financiële. Dat is een politieke keuze.
Welke mogelijkheden liggen er om de rechten van gedetineerden te verbeteren?
Een belangrijk gemis in onze wet is dat een gedetineerde een rechtsmiddel ontbeert om in te gaan tegen door het OM gestelde voorwaarden in het kader van de voorwaardelijke invrijheidstelling (VI). Een veroordeelde heeft nl. de mogelijkheid om gedurende maximaal twee jaar onder voorwaarden vrij gelaten te worden. Het OM bepaalt die voorwaarden. De wet biedt aan de veroordeelde geen bezwaarmogelijkheid. De rechtspositie van de veroordeelde die bijzondere VI-voorwaarden opgelegd heeft gekregen is zwak. De invoering van een laagdrempelige rechterlijke toets na een rechtsmiddel zal de positie van een veroordeelde versterken.
Hoe kijkt u aan tegen het Nederlandse strafklimaat?
Harder, zwaarder, strenger. Alleen al om die reden is het goed dat er strafadvocaten zijn die op de rem trappen.
De Coronaperiode is grotendeels achter de rug. Ziet u dit in positieve zin ook terug in het vak?
Gelukkig konden wij als strafpleiters grotendeels doorwerken tijdens de coronacrisis. Wel hadden we soms te maken met digitale zittingen. Ik ben altijd in de zittingszaal zelf geweest, maar cliënten verschenen soms wel op beeldscherm. Ik ben blij dat dit voorbij is. Als advocaat wil je naast je cliënt zitten, niet op afstand.
Kunnen we naar uw mening zeggen dat de veiligheid van advocaten goed wordt gewaarborgd?
Ik heb geen ervaringen die ten koste gingen van mijn veiligheidsgevoel. Ik weet wel dar er collega-advocaten zijn die kritisch zijn op hoe wordt omgegaan met veiligheid van raadslieden.
U heeft nog een aantal nevenfuncties waar u zich mee bezig houdt naast het vervullen van de rol als advocaat. Kunt u daar iets over delen?
Ik ben onder meer in diverse functies actief in de zeilwereld. Ik zit verder in het bestuur van de Afûk, een orgaan dat het bevorderen van de Friese taal ten doel stelt. Verder voetbal ik zelf nog en ben ik coach/leider van een juniorenteam. En ook al ben ik een Fries, ik ben al sinds jaar en dag supporter en vaste bezoeker van de thuiswedstrijden van fc Groningen. Ook als de resultaten tegenvallen, blijven die wedstrijden steeds een belevenis.
Hoeveel tijd neemt een gemiddelde werkweek bij u in beslag en is dit goed te combineren met de nevenfuncties en uw privéleven?
Het is en blijft een zoektocht naar een gezond evenwicht. Mijn werkweken variëren van 35 uur tot soms het dubbele. Ik probeer de weekenden zoveel mogelijk vrij te houden om het werk niet ten koste te laten gaan van mijn privéleven.
U bent nauwelijks te zien in talkshows of op andere mediakanalen. Mijdt u deze publiciteit bewust?
Ik mijd de publiciteit niet, maar ben wel terughoudend. Ik geef mijn mening over een strafrechtelijk onderwerp als ik dit nodig vind. Als het gaat om een commentaar in een lopende strafzaak moet dit in het belang van de cliënt zijn. En dat is naar mijn mening niet gauw het geval. Elke advocaat beoordeelt dit belang overigens zelf, ik kan alleen voor mezelf spreken. In het verleden ben ik wel vaker in beeld gekomen in geruchtmakende zaken zoals Sander V. in de Milly Boelezaak, Robert M. in de Amsterdamse zedenzaak en Frank R. in de Cuijkse groomingzaak. Allemaal zaken met een forse zedencomponent met heftige emoties van buitenstaanders. Ik heb toen gemerkt dat in dergelijke zaken met een publiek optreden weinig winst voor de cliënt te boeken is. Het heeft me nog kritischer gemaakt voor zover het verzoeken betreft om aan te schuiven in een praatprogramma o.i.d.
Is er veel veranderd in de praktijk sinds Wim Anker en Hans Anker van hun pensioen genieten?
Onze strafpraktijk is dezelfde gebleven. Hans en Wim Anker bouwden de afgelopen jaren al af, ze hebben geen drukke praktijk achtergelaten. Wel waren ze – samen met kantoorgenoot Jan Boksem – actief bij de strafrechtcursussen die wij als kantoor organiseren voor advocaten. Ik houd me nu samen met Boksem met die cursussen bezig. Dat heeft voor mijzelf een behoorlijke impact op mijn toch al drukke praktijk. We hebben enkele jongere advocaten aangetrokken om samen met de ervaren mensen onze clientèle nog steeds optimaal te kunnen bedienen. Het meest veranderd is de reuring op kantoor. Met name Hans was iemand die de mond altijd open had. Dat geluid wordt wel gemist. Maar Hans en Wim zijn beide nog steeds bij het kantoor betrokken, alleen niet meer als advocaat.
Heeft u ooit overwogen om te stoppen als advocaat?
Nee.
Heeft u nog een boodschap voor de lezers van dit interview?
Het strafrecht is niet ver weg. U zelf kunt ongewild in een strafzaak geraken, bijvoorbeeld door onoplettendheid in het verkeer. Of een naast familielid. We zien te vaak dat mensen oordelen dat rechters te soft straffen, dat gevangenissen net hotels zijn, dat veel te gemakkelijk een werkstraf wordt opgelegd, dat advocaten foute verweren voeren enz. Totdat deze mensen zelf of iemand in de omgeving in een strafzaak terecht komen. Dan weet men de hulp, adviezen en bijstand van een advocaat zeer te waarderen en kijkt men ineens anders aan tegen ons rechtssysteem. Mijn boodschap is om de nuance niet te verliezen. Zonder advocaat schiet de hand van Justitie uit en is de symbolische weegschaal van Vrouwe Justitia in onbalans.