Nicki Pouw-Verweij studeerde geneeskunde aan het VU medisch centrum in Amsterdam en promoveerde in januari van dit jaar op het gebied van reumatologie en nucleaire geneeskunde. In 2017 sloot zij zich aan bij Forum voor Democratie, waarvoor zij van maart 2019 tot april 2021 lid van de Provinciale Staten in Utrecht was. Bij de verkiezingen in 2019 werd zij ook gekozen als lid van de Eerste Kamer. In december 2020 stapte zij over naar JA21 en is sinds 2021 voor die partij lid van de Tweede Kamer. In het licht van de komende verkiezing voor Provinciale Staten en Waterschappen vroeg Actueel Nieuws haar naar haar werk als Tweede Kamerlid en de standpunten van JA21 rondom verschillende actuele thema’s.
Hoe bevalt het werk als Tweede Kamerlid?
“Het is een hele mooie taak die ik heb gekregen, ik ben heel blij dat ik onze burgers kan vertegenwoordigen. En ik ben ook blij om terug te horen als dat goed lukt. We hebben bijvoorbeeld kort geleden een woonvisie gelanceerd met daarin een hele belangrijke paragraaf over bejaardenhuizen die terug moeten komen. Als ik dan zie hoeveel mails daarover binnenkomen en hoeveel mensen blij zijn dat we daar werk van maken, dat is prachtig, dat zijn hele fijne momenten. Wat ik lastig vind, is hoe moeilijk het soms is om als oppositielid fundamentele delen van de koers van het kabinet te wijzigen. Het kabinet en de coalitie zitten eigenlijk best vast in wat ze willen doen en als oppositie is het maar heel beperkt mogelijk om dat echt fundamenteel bij te sturen, dat kan ik wel heel frustrerend vinden zo nu en dan. Ik zou het veel fijner vinden als we meer zouden doen aan akkoorden op hoofdlijnen en dan vervolgens op basis van de actualiteit, maar ook veranderende inzichten, daar samen als Kamer het hoofd aan konden bieden. Ik denk ook dat dat meer recht doet aan wat er in de Grondwet staat.”
Heeft dat er ook mee te maken dat jullie eerder deel uitmaakten van een andere partij?
“Dat heb ik eigenlijk nog nooit teruggekregen, zelfs niet in interruptiedebatten en ik denk dat wij alledrie bekend staan als inhoudelijke Kamerleden die hard werken op hun dossiers, daar werk van maken en ook samenwerken met iedereen op de inhoud. Ik heb juist het idee dat we daarin wel als een goede partner gezien worden, ook door de coalitie.”
De fundamentele zaken die belangrijk zijn voor JA21, immigratie bijvoorbeeld en de wooncrisis, hoe vind je dat die onderwerpen op dit moment gaan?
“Ik heb het idee dat we daarin langzaam voet aan de grond krijgen, je ziet ook dat onze motie over het Deense model (strengere aanpak van migranten, red.) is aangenomen, dus daar gaat werk van gemaakt worden. Het is ook fijn dat je dan ziet dat de rechtse meerderheid, die er wel degelijk is in de Kamer, dat die zich ook eindelijk verenigen om samen eens de handen ineen te sluiten. Op wonen geldt eigenlijk een beetje hetzelfde, zowel CDA als VVD worden heel erg naar links getrokken door D66 en de andere partijen, maar doordat wij nu ook met een stevig tegengeluid komen, met een rechts alternatief, biedt dat hen ook weer wat meer ruimte. Ik heb dus wel het idee dat dat langzaam begint te kantelen, ook door hoe wij ons inhoudelijk en constructief positioneren. Maar er valt natuurlijk nog veel te halen, want we hebben nog steeds een asielcrisis en een wooncrisis, dus het zou allemaal wel een stuk sneller mogen gaan wat mij betreft.”
JA21 heeft het Deense model nadrukkelijk naar voren gebracht de afgelopen tijd. Onder andere door linkse partijen is kritiek daarop geuit, bijvoorbeeld dat Rwanda als land qua mensenrechten niet voldoet. Wat vind je van die bezwaren?
“Ik vind dat een beetje zwakke kritiek als ik heel eerlijk ben, juist omdat wij Rwanda hebben aangegeven als voorbeeld. Het is helemaal niet zo dat wij vastzitten op Rwanda, het is puur dat dat door andere landen gekozen is. Wij zeggen, er moet gewoon een partnerland komen, misschien zelfs meerdere, een in het Midden Oosten, een in Afrika, een op plekken waarvan we weten en zien dat er veel immigratie vandaan komt en met die partnerlanden moet je samenwerken. En natuurlijk moeten ook mensenrechten daar geborgd worden – we vinden het juist ontzettend belangrijk dat je mensen niet in mensonterende situaties terecht laat komen – maar het is heel gek om te wijzen naar een ander land en te zeggen dat ze het daar vast niet goed gaan regelen, terwijl we hier bij Ter Apel al een aantal keer hebben gehad dat mensen in de openlucht moesten slapen. Dat de meest schrijnende situaties op Nederlandse bodem ontstaan en dat mogelijke schending van de mensenrechten in een ander land dan dus maar een reden zouden zijn om dat niet uit te proberen. Ik vind dat een hele vreemde gedachtegang, juist omdat we hier nu die mensenrechten al niet borgen.”
Ook stikstof is deze verkiezingen een belangrijk thema. Eerder sprak ik een kandidaat van de VVD die aangaf dat de rechter met wat BBB en JA21 willen op dat gebied ook niet akkoord gaat. Wat vind je van die bezwaren tegen jullie stikstof-standpunt?
“Ik vind het heel knap dat de VVD nu al weet wat de rechter gaat zeggen over een reparatiewet van ons die nog niet officieel behandeld is. Dit zijn dus precies de soort verlammende gedachtegangen binnen de gevestigde machtspartijen waarbij ik denk, hier loopt het op stuk. We zien een probleem, we zien dat de huidige situatie niet houdbaar is, dat de boeren, de bouw en eigenlijk heel Nederland hier op stuk lopen. Vervolgens zeggen ze dat er geen alternatief is en dan zeggen wij, dan schrijven wij dat alternatief en wordt er van tevoren al geroepen, dat de rechter het daar vast niet mee eens gaat zijn. Ten eerste, laat de rechter maar eens met zijn of haar oordeel komen. En als de rechter inderdaad bezwaren heeft, dan gaan we daar gewoon inhoudelijk werk van maken. Maar bovendien komt dit van partijen die het dus prima vinden om ook internationaal recht, denk aan het akkoord van Dublin bijvoorbeeld, aan hun laars te lappen als het om immigratie gaat. Ik vind het heel typisch dat partijen als VVD en D66 altijd met de rechter aan komen zetten als het hen uitkomt, terwijl als zij dingen willen als een dwangwet om gedwongen immigranten over Nederland uiteen te spreiden, dan kan de rechter het heen en weer krijgen. Dus ik denk dat de VVD wat meer moet kijken naar de balk in hun eigen oog dan naar die ene splinter van ons.”
Dan een ander onderwerp, medisch ethische kwesties, op social media spreek je je daar geregeld over uit en JA21 is op rechts toch ook wel een partij die zich op medisch ethisch vlak misschien wat onderscheidt van andere partijen. Wat kun je vertellen over je inbreng daarin?
“Ik denk dat wat ons onderscheidt van andere partijen is dat wij het houden op de medische inhoud. Wij zijn een partij met verschillende stromingen, we hebben liberalen aan boord, conservatieven en alles daartussenin, seculieren, gereformeerde katholieken, elke denominatie is bij ons vertegenwoordigd. Dat betekent dat wij niet een ideologisch standpunt innemen. Wij richten ons louter op de medische praktijk, dat zie je bijvoorbeeld bij een discussie over de abortuspil, daar staan we dan niet principieel voor of tegen in vanuit pro-Life, dan wel pro-Choice overtuigingen. Wij wijzen op de praktische bezwaren die er zijn tegen die wet vanuit de beroepsgroep, vanuit de huisartsen, vanuit de Vereniging voor Abortusartsen. Wij wijzen op de grote lasten die er al zijn voor de huisartsen en dat ze nu hun spreekuren al niet draaiende kunnen houden, laat staan als we daar nog meer taken aan toevoegen, et cetera. Wij hebben primair een medisch inhoudelijke benadering. Die kan ik ook kiezen omdat ik arts ben, omdat ik uit de praktijk kom en omdat ik die verhalen heel goed ken. Dus waar de rest van de Kamer veelal in ideologie en daardoor in zwart/wit-discussies vervalt, kiezen wij ervoor om de weg van de medische inhoud te kiezen. Daar kan dus ook iedereen in onze partij zich achter scharen en vervolgens stemmen we naar eigen eer en geweten, waarin je natuurlijk ook je eigen persoonlijke levensovertuiging mee kan nemen.”
Over overtuiging gesproken, in een eerder interview heb je je ook uitgesproken over woke, veel linkse opiniemakers zeggen dat die term gekaapt is door extreem rechts. Ik ben benieuwd hoe je dat duidt?
“Ik vind dat typisch! Wat je ziet, is dat woke heel enthousiast door links gebruikt is toen dat een positieve connotatie kreeg en vervolgens zijn er een aantal extreem linkse mensen extreme dingen mee gaan doen. Dat wordt vanaf de rechterflank benoemd, zo van ‘loopt dit niet een beetje uit de hand’ en in plaats van dat links dan tegen die extreem linkse mensen gaat zeggen, ‘doe eens normaal, jullie bezorgen ons een slechte naam’, gaan ze wijzen naar de boodschapper, namelijk rechts en gaan ze die beschuldigen van extreem rechts zijn. Ik zou zeggen, fix eerst even je eigen politieke situatie. Roep die mensen van Extinction Rebellion even op het matje en zorg dat studenten geen docenten gaan intimideren die verkeerde woorden gebruiken, etcetera en meld je dan weer bij de rechterflank, want wij doen ons werk wel. Rechts is namelijk heel kritisch op extreem rechts, als links nou ook wat kritischer zou willen zijn op extreem links, dan zouden we met zijn allen wat verder komen.”
Dan een ander belangrijk onderwerp, de zorg. Jij pleit voor herinvoering van bejaardentehuizen. Wil je dat standpunt toelichten?
“De sluiting van verzorgingshuizen heeft geleid tot een heel groot gat, het gat tussen gezond thuis wonen met alleen mantelzorg en in een verpleeghuis wonen met 24-uurszorg. Je kunt je natuurlijk voorstellen dat daar heel veel mensen tussenin zitten, het zijn twee uitersten op die schaal. Eigenlijk alles wat er tussenin zat, is wegbezuinigd. Die verzorgingshuizen zijn dé manier om wonen en zorg makkelijk en laagdrempelig samen te brengen in een woning die past bij de ouderen en daarnaast waarin je ook een bepaald soort gemeenschappelijkheid mee kan nemen. We zien namelijk dat meer dan de helft van de ouderen eenzaam is, zelfs een heel groot gedeelte ernstig eenzaam. Wij denken dat we weer moeten inzetten op die gemeenschapszin en door gemeenschappelijk te wonen, in geclusterde woonvormen, los je dat heel makkelijk op. Daarnaast zorgt het er ook nog eens voor dat er weer doorstroming ontstaat op de woningmarkt, dat de veelal grote huizen waarin die ouderen nu wonen weer vrij kunnen komen voor gezinnen die naar een groter huis moeten. Dit is allemaal op basis van vrijwilligheid. Het is dus niet zo dat ik bejaarden hun grote huis uit wil jagen of zo, als zij goed zitten in dat huis en ze hebben het geregeld met zorg en familie en ze zijn niet eenzaam, ze zijn daar happy, dan kunnen ze prima blijven zitten. Maar je merkt dat de roep om verzorgingshuizen juist vanuit die oudere populatie zelf heel groot is.”
Zijn er verder nog belangrijke zaken waar je je als Kamerlid komende tijd in vast gaat bijten?
“Op het terrein van woke ben ik heel erg bezig met het transgenderdebat en dan zowel de juridische wetgeving daaromtrent, als de zorg voor transgender jongeren. Want ik heb het idee dat we ons daarin heel erg sterk door ideologie laten leiden en niet door dingen die juridisch of medisch kloppen. Dus daar maak ik graag werk van. Onze woonvisie, het zal je vast niet verbazen dat ik daar nog steeds mee bezig ben. Bureaucratie in de zorg is iets waar ik het komende jaar erg veel werk van wil gaan maken. En als laatste, en dat is misschien nog wel de belangrijkste, de kloof tussen Den Haag en de regio en dan specifiek de leefbaarheid in de regio. Dat we zorgen dat we de basisvoorzieningen daar, zoals huisartsenzorg, verloskundige zorg, basisscholen op orde houden.”
Dan de laatste vraag, heb je nog een boodschap voor de lezers van het interview?
“Ga stemmen! Het maakt niet uit waarop. Al denk je, de provincie interesseert me niet, daar ben ik niet mee bezig, dat gaat alleen maar over N-wegen en dat soort dingen, het maakt niet uit hoe slecht je beeld is van de Proviciale Staten verkiezingen, ga stemmen! Want ten eerste zijn de provincies veel belangrijker dan je denkt, maar ten tweede is het ook een getrapte verkiezing voor de Eerste Kamer, ook veel belangrijker dan je denkt! Natuurlijk heb ik graag dat mensen op JA21 stemmen, maar zelfs als ze dat niet willen, ga in ieder geval stemmen!