In onze serie interviews met interessante mensen spraken we vandaag met lijsttrekker Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging (BBB). Caroline van der Plas werd vorige week, beëdigd als Tweede Kamerlid en haalde daarbij direct de media door bij het Tweede Kamergebouw te arriveren in een trekker. Caroline van der Plas, van oorsprong journalist en al enkele jaren het gezicht van de agrarische sector, vindt dat het tijd is voor een flinke dosis boerenverstand in de Tweede Kamer. Als dochter van een sportjournalist en een wethouder is zij in staat haar mening helder onder woorden te brengen en wil dat talent inzetten om een verbinding te leggen tussen boer en burger.
Wat begon met @boerburgertweets, een plek op social media waar wekelijks een andere boer, tuinder of akkerbouwer in tekst en foto’s een blik op zijn of haar werkzaamheden geeft, is inmiddels uitgegroeid tot een lijsttrekkerschap en een zetel in de Tweede Kamer voor de BoerBurgerBeweging. BBB maakt zich niet alleen sterk voor de belangen van boeren, maar daarnaast ook voor de leefbaarheid op het platteland voor alle burgers. Actueel Nieuws vroeg Caroline van der Plas naar het verkiezingsprogramma en de plannen van de partij.
Kun je, voor onze lezers die je misschien nog niet kennen, iets over jezelf vertellen?
“Mijn naam is Caroline van der Plas. Ik ben 53 jaar, woon in Deventer en heb twee zoons, van 21 en 26. Van oorsprong ben ik journalist voor algemene regionale kranten, dus niet agrarisch gerelateerd. In 2004 ben ik gaan werken voor een vakblad voor de vleesindustrie. Zodoende ben ik in de agrarische sector terechtgekomen en heb ik vervolgens als journalist gewerkt bij agrarische bladen, van onder andere LTO. In 2014 ben ik communicatiemedewerker geworden voor de Nederlandse Vakbond Varkenshouders en van daaruit ben ik me gaan specialiseren in met name communicatie van boeren richting maatschappij, waarbij ik ook workshops en trainingen heb gegeven aan boeren.
Uit mijn werk met boeren is eigenlijk ook de BoerBurgerBeweging voortgevloeid. Halverwege de jaren 2000 zag ik de opkomst van de Partij voor de Dieren, Wakker Dier dat zich meer ging roeren, Varkens in Nood, noem maar op. Als je samen met boeren werkt en nagenoeg elke dag ziet wat ze allemaal doen, dan zie je dat er een soort onbalans zit tussen wat er in de media over het boerenbedrijf wordt verteld en hoe het echt werkt. Daarnaast ontstond in de politiek ook steeds meer een antiveehouderij – en antilandbouwhouding. Er worden politiek gezien onevenredige besluiten genomen en er wordt niet geluisterd naar de vakmensen in de agrarische sector. Wij maken ons daarnaast ook zorgen dat de leefbaarheid op het platteland aangetast wordt. Een andere focus van de BBB zijn de regio’s, die zich eigenlijk ondervertegenwoordigd voelen in Den Haag. De overheid legt de verantwoordelijkheid voor een heel aantal zaken, die vroeger landelijk geregeld werden, nu bij gemeentes, maar geeft hen daar vervolgens niet de middelen voor.”
Hoe was het om in coronatijd campagne te voeren?
“Ik vind het jammer dat we geen echte bijeenkomsten hebben kunnen houden, maar we hebben veel via de sociale media gedaan. We hebben bijvoorbeeld twee keer per week via Facebook Live een online bijeenkomst gehouden en zo honderdduizenden mensen bereikt. Zie dat maar eens voor elkaar te krijgen in een bijeenkomst. Mensen onderschatten de kracht van sociale media, dat we zoveel mensen hebben bereikt, heeft mede geresulteerd in een zetel.”
Ik las dat jullie ook mee willen doen aan de Provinciale statenverkiezingen, maar niet aan de gemeenteraadsverkiezingen. Hoe zien jullie dat voor je, jullie provinciale bijdrage?
“We hebben kandidaten in alle provincies en de kandidaten die bij ons op de lijst staan, zijn nu al bezig om een regionale afdeling op te zetten. Daarmee gaan we net zo voortvarend aan de slag als we met de landelijke BBB hebben gedaan. We hebben goede mensen om ons heen en in ons midden, en zo bouwen we langzaam door aan de partij. Het is voor ons belangrijk niet te snel te gaan groeien, want wij willen graag overzicht houden en weten wie we binnen halen.”
Ik las in jullie verkiezingsprogramma dat openbaar vervoer op het platteland soms te wensen overlaat, dat is wel iets wat mij persoonlijk aansprak aan de partij.
“Dat openbaar vervoer is op het platteland inderdaad vaak heel slecht geregeld. Er zijn daar kinderen die niet met de bus naar school kunnen. Als zoiets in een stad als Amsterdam zou gebeuren, zou heel Nederland op zijn kop staan. Op het platteland moet je daar maar mee leren leven, maar op het platteland wonen wel acht tot negen miljoen mensen. Wij vinden dat voorzieningen op het platteland evenredig goed moeten zijn aan de voorzieningen in de stad. Het is op het platteland niet nodig dat er elke tien minuten een bus rijdt, maar elk half uur zou wel mooi zijn. Als je het openbaar vervoer aantrekkelijker en regelmatiger maakt, dan zullen ook meer mensen er gebruik van maken.
Snel internet is ook zo’n voorziening die op het platteland vaak ernstig tekort schiet. Boeren moeten tegenwoordig veel werken met allerlei GPS-systemen en digitale formulieren en er zijn gebieden op het platteland waar nauwelijks internet is. Zo zijn er veel zaken op het platteland die in Den Haag in verkiezingstijd een enorm issue zijn, maar na de verkiezingen nooit meer ter sprake komen. ”
In jullie verkiezingsprogramma zijn ook standpunten opgenomen op het gebied van economie, onderwijs en dergelijke. Kun je daar iets over vertellen?
“Mensen vinden ons een one-issue partij, maar dat zijn we niet, wij noemen onszelf een focuspartij, wat iets anders is dan one-issue. Wij focussen ons op het platteland, op het leefbaar houden of krijgen daarvan, maar dat wil niet zeggen dat wij geen ideeën hebben over bijvoorbeeld de basisbeurs, het onderwijs in het algemeen, of de zorg. Voor ons is het belangrijk dat de mensen die op het platteland, of buiten de vier grote steden wonen, ook gehoord worden in Den Haag en dat ook op hun problemen de aandacht wordt gevestigd. Wat je nu al ziet, is dat doordat wij dit soort zaken gaan agenderen, andere partijen ze ineens ook belangrijk vinden. Dat is juist onze bedoeling, dat niet alleen wij erop focussen, maar dat we andere partijen daarin mee krijgen. Wat dat betreft hebben we gekeken naar hoe de Partij voor de Dieren dat heeft gedaan. Inhoudelijk ben ik het met 99 % van hun punten niet eens, maar zij hebben wel met hun focus op milieu, dieren en klimaat ontzettend veel politieke invloed gekregen. Ze hebben punten op de politieke agenda gezet die er anders nooit op terecht zouden zijn gekomen omdat andere partijen ze voor hun komst niet belangrijk genoeg vonden. Wat zij doen met die thema’s, dat willen wij doen met het platteland. Dat werkt en het is voor ons belangrijk dat het in de politiek niet alleen om de grote steden gaat. Het platteland wordt steeds belangrijker voor mensen, zoals je nu ook ziet in coronatijd. Veel mensen ontvluchten de stad, gaan in het weekend wandelen of fietsen op het platteland. Als dat platteland straks helemaal vol staat met zonneparken, windmolens, datacenters en distributiecentra en er worden ook nog een miljoen woningen gebouwd, dan blijft van die aantrekkingskracht weinig meer over.
Boeren zijn wel degelijk heel belangrijk voor Nederland. Los van het feit dat ze voedsel maken, is het ook zo dat zij zorgen voor toerisme en recreatie. Als die boeren er niet meer zijn, wie gaat dan dat landschap onderhouden? Er wordt te makkelijk gedacht dat boeren niet nodig zijn, omdat we voedsel ook uit het buitenland kunnen halen, maar mensen moeten zich wel realiseren wat voor gevolgen het verdwijnen van de boeren heeft voor het landschapsbeheer op het platteland. Boeren zorgen daarnaast ook voor werkgelegenheid, ongeveer 600.000 mensen zijn direct of indirect werkzaam in de agrarische sector. Bij het verdwijnen van boerenbedrijven verdwijnt die werkgelegenheid ook. Dat willen wij met BBB aangeven, weet wat je doet als je zegt dat de boeren weg moeten.”
Er wordt al jaren gediscussieerd over de veestapel in Nederland, nu gaat de discussie over het halveren daarvan. Kun je iets vertellen over het standpunt van BBB daarover?
“De achtergrond van het feit dat men de veestapel wil halveren is dat men vindt dat er minder vlees gegeten moet worden. De veestapel hoeft niet gehalveerd te worden om klimaatdoelen of stikstofdoelen te behalen, sterker nog, voor elk dier dat je hier in Nederland weghaalt komen er in andere landen twee terug. Wij hebben een efficiënte productie, maar veel andere landen hebben dat niet, dus je lost er klimaat-technisch niets mee op. Mensen blijven zuivel drinken en eieren en vlees eten, zeker in landen waar dat nog niet zo in de belangstelling staat. Als je klimaatdoelen wilt halen, moet je kijken naar hoe je met doelmatige maatregelen uitstoot kunt reduceren. Wij willen dat er wordt ingezet op innovaties om nog meer stikstofreductie mogelijk te maken. Dat heb ik ook gezegd in de gesprekken met de (inmiddels ex-)verkenners Jorritsma en Ollongren. Ik heb daar ook gezegd dat ik vind dat D66 moet stoppen constant te zeggen dat de veestapel moet worden gehalveerd. Boeren worden op die manier feitelijk ongewenst verklaard en de politiek heeft geen idee wat dat met hen doet en hoeveel leed dat veroorzaakt. Je hebt het over vee, maar bij dat vee horen ook mensen die voor dat vee zorgen en eigenlijk zeg je tegen die mensen dat ze gewoon niet meer gewenst zijn in Nederland. Dit ter sprake kunnen brengen is misschien een kleine stap, maar hadden wij geen zetel gehaald, dan hadden we dat niet kunnen doen. Op deze manier kunnen we nu al beginnen politieke invloed te krijgen op de boodschap en de maatregelen die er worden genomen.”
Wat voor ons ook belangrijk is, is dat jongeren van het platteland op het platteland kunnen blijven wonen en dat daar dus betaalbare woonruimte voor komt. Wij willen daarvoor niet als eerste landbouwgrond gebruiken, zoals veel partijen wel willen, maar in eerste instantie leegstaande kantoren en winkels ombouwen tot appartementen, kijken naar mogelijkheden binnen dorpen, misschien ook wat meer de hoogte in bouwen, in plaats van alleen maar horizontaal. Mensen doen vaak een beetje moeilijk over appartementengebouwen, maar jongeren zijn allang blij als ze een woning hebben, die hebben geen moeite met hoogbouw. Met hoogbouw kun je heel veel ruimte winnen.”
En dat is ook nodig, want jullie willen toch een paar honderdduizend nieuwe woningen?
“Wij zeggen dat als er snel veel nieuwe woningen gebouwd moeten worden, doe dat dan in het droge deel van de Oostvaardersplassen. In het natte gedeelte floreren de vogels, maar in het droge gedeelte grazen alleen Konikpaarden en Heckrunderen, die elk jaar sterven van de honger. Dat deel van de Oostvaardersplassen is helemaal mislukt, dat hebben ook de grondleggers van dat natuurproject zelf aangegeven. Het is kaalgevreten land geworden, er leeft en groeit niets meer, wij willen het dus gebruiken voor woningen. De grond was oorspronkelijk bedoeld als industriegebied en is al in handen van de overheid, er hoeft niemand voor onteigend te worden en er hoeft niemand weg. Alleen die paarden en runderen moeten een andere plek krijgen, bijvoorbeeld in Oost-Europa of Frankrijk, waar ze wel de ruimte hebben om goed hun voedsel te kunnen zoeken. De vrijgekomen ruimte kan dan gebruikt worden voor een nieuwe stad. De A6 en een spoorverbinding liggen er al, er hoeven alleen maar een afslag te worden gemaakt en een of twee stations te worden gebouwd, zodat de trein er kan stoppen. BBB vind dat dit in ieder geval als optie onderzocht moet worden, maar niemand durft daar aan te komen omdat het natuur is. Wij vinden dat dat deel van de Oostvaardersplassen helemaal niets te maken heeft met natuur, dat is gewoon een toendra.”
Hoe kijken andere partijen tegen de Oostvaardersplassen aan? Ik kon er niet echt standpunten over vinden.
“Niemand durft er zijn vingers aan te branden, omdat je het over natuur hebt. Mensen willen niet gezien worden als iemand die natuur weghaalt. We zetten wel de Noordzee vol met windmolens, maar we durven geen huizen neer te zetten op de Oostvaardersplassen. Dat is zo hypocriet, wij willen ook in dit geval doelmatige oplossingen en als daar een stukje wat zij noemen natuur voor moet verdwijnen, dan moet dat maar. Op mondiaal niveau is dat gebied een stipje op de wereldkaart, en we moeten keuzes maken.”
De energietransitie is op dit moment ook veel in de publiciteit, hoe kijken jullie daar tegenaan?
“In ons verkiezingsprogramma is opgenomen dat wij willen dat er onderzoek wordt gedaan naar kernenergie. In Nederland moeten we allemaal van het gas af en groene stroom gaan gebruiken, dit heeft tot gevolg dat het platteland volgebouwd wordt met enorme zonneparken en op het IJsselmeer en de Noordzee enorme windparken, die de leefbaarheid aantasten. Wij zijn niet tegen een energietransitie, maar we moeten goed kijken naar wat doelmatig en haalbaar is en niet in een soort klimaathype alles volbouwen met groene stroom velden. We moeten op Europees niveau en zeker op wereldwijd niveau bekijken wat Nederland kan bijdragen en wat daarvoor de beste oplossing is. Wij hebben het idee dat de afgelopen jaren de groene hype een soort van normaal is geworden, maar er zijn meer mogelijkheden. Kernenergie is schone energie en heeft veel minder gevolgen voor het platteland en ons Nederland dan die enorme zonneparken.”
Op dit moment is er in het land veel gaande rondom het coronabeleid. Alle 25 veiligheidsregio’s vinden inmiddels dat de terrassen open kunnen, de horeca heeft al een jaar last van inkomstenderving, maar het onderwijs krijgt veel meer prioriteit. Hoe kijk jij tegen het coronadebat aan?
“Ook op dat gebied zeggen wij gebruik je gezond verstand. De horeca, zoals terrassen en restaurants kunnen heel goed managen hoe je op een veilige manier mensen kunt ontvangen. Door alle maatregelen rondom corona is de geestelijke gezondheid van heel veel mensen fors achteruit gegaan. Voor de sociale en geestelijke gezondheid is het van belang dat mensen perspectief krijgen. In het huidige coronabeleid hebben ze dat niet. Ik snap wel dat we voorzichtig moeten zijn, vanwege de druk op de intensive care afdelingen en in de ziekenhuizen waar we mee te maken hebben, maar we kunnen niet zo door blijven leven. Waar wij heel erg voorstander van zijn, is regionale vaccinatie. In een bepaalde regio wordt iedereen gevaccineerd, oud of jong, dik of dun, kwetsbaar of niet kwetsbaar. Zo maak je direct een hele groep immuun, even los van de onzekerheidsfactoren. Daarna ga je verder naar de volgende regio. Op deze manier kun je grote delen van Nederland heel snel gevaccineerd krijgen. Wat ze nu doen is steeds een bepaalde groep, verdeeld over heel Nederland en intussen blijven in de kring eromheen mensen ongevaccineerd. Dat vinden wij onlogisch.
Verder vinden wij ook dat er moet worden gekeken naar de kennis en ervaring die we in Nederland hebben opgebouwd rondom diergezondheid en hygiëne. De regering moet veel meer kijken naar en samenwerken met bijvoorbeeld de brancheorganisatie voor diergeneeskunde, de KNMVD. Als er ergens bijvoorbeeld vogelgriep heerst, dan worden er in die regio direct maatregelen genomen. We moeten natuurlijk geen mensen gaan ruimen, dat slaat nergens op, maar we moeten wel bekijken hoe men dan zorgt dat zo’n gebied zo snel mogelijk weer vrij is van vogelgriep. Die kennis kunnen we ook inzetten voor een virus als corona. Ik heb het idee dat er toch vrij veel langs elkaar heen gewerkt wordt en dat iedereen het wiel opnieuw aan het uitvinden is.”
De BBB wil volgens het verkiezingsprogramma ook dat kleine ziekenhuizen weer open gaan. Kun je iets vertellen over hoe jullie het zorgbeleid zien?
“Wat je nu ziet is dat ziekenhuizen in de regio’s allemaal dicht gaan, met als gevolg dat mensen in de regio straks drie kwartier in de auto moeten zitten voordat ze bij een huisartsenpost zijn. Kleinere ziekenhuizen zijn beter omdat je daar over het algemeen snel terecht kunt en zorg op maat krijgt. Je bent in je eigen regio en hoeft niet naar een ziekenhuis in een grote stad, waar je toch redelijk anoniem bent. Wij zien niet in waarom dat niet zou kunnen. Dat kost misschien meer geld, maar nogmaals we moeten keuzes maken, willen we in Nederland niet een land worden waar iedereen anoniem langs elkaar leeft en gebruik moet maken van voorzieningen die heel ver weg liggen.”
Als het aan D66 ligt is dat juist de bedoeling. Als ik hun programma lees zijn ze vooral gericht op de steden en hebben ze vrij weinig aandacht voor het platteland.
“Dat klopt, maar als je naar de D66 kandidatenlijst kijkt, zie je ook waarom. De eerste tien mensen daarop wonen in grote steden, die hebben helemaal geen feeling met het platteland. Op onze kandidatenlijst staan mensen uit dorpen, of relatief kleine plattelandssteden, dus bij ons is dat anders. Er wordt veel te makkelijk gedacht dat wat in de stad geldt, ook geldt op het platteland. Dat is ook de reden dat wij een plattelandstoets in het verkiezingsprogramma hebben staan. Als er landelijke regelgeving komt, moet eerst getoetst worden of die regels ook van toepassing zijn voor het platteland. We moeten veel meer kijken naar de menselijke maat en alles kleinschaliger houden.”
In jullie verkiezingsprogramma is opgenomen dat politici vaak over de mensen praten en dat jullie juist willen dat er mét de mensen wordt gepraat. Hoe denken jullie over directe democratie?
“Wij willen dat het referendum terugkomt en dat er ook regionale referenda komen. Als het bijvoorbeeld gaat om de leefomgeving, moeten mensen daar rechtstreeks invloed op hebben. Wij willen dat er bij beslissingen over beleidszaken een groep mensen betrokken wordt die vakinhoudelijk op de hoogte of ervaringsdeskundig zijn. Nu zijn het vaak allemaal ambtenaren die beslissen terwijl ze eigenlijk zelf niet met de mensen spreken. Daarnaast willen wij ook een constitutioneel hof, Nederland is een van de weinige landen die dat niet heeft. Bij zo’n constitutioneel hof kunnen burgers nieuwe wetten en regels laten toetsen aan de grondwet, dat is erg belangrijk voor de burgerparticipatie. Nu wordt door een rechter iets getoetst aan dé wet, maar niet aan de grondwet en met sommige regels zou dat wel goed zijn.”
Dan mijn laatste vraag, heb je nog een boodschap voor de lezers van dit interview?
“Gebruik in alles wat je doet je gezond verstand. Door gewoon nuchter boerenverstand te gebruiken kom je vaak tot hele praktische oplossingen. En verder, blijf ons vooral volgen. Als mensen een vraag hebben kunnen ze me altijd bereiken, gewoon via de Tweede Kamer, maar ook via de telefoon. Mijn 06-nummer staat openbaar, dus ik ben altijd bereikbaar, niet altijd beschikbaar, maar als ik niet beschikbaar ben, dan bel ik terug