Bart Swier, gewaardeerd strafrechtadvocaat sinds 1999, is gespecialiseerd in zedenzaken. Zijn kennis is met regelmaat terug te zien op schrift.
Zo schreef hij eerder, samen met prof. Moerings, een boek over zedendelicten. Maar ook publiceerde hij over zijn vak in vele veelbesproken vakbladen. De heer Swier werkt tevens als docent strafrecht. Voorts is hij rechter-plaatsvervanger bij de rechtbank Noord-Holland.
Momenteel wordt zijn naam voornamelijk snel gekoppeld als advocaat aan de zedenzaak tegen Ali B die nog altijd gaande is.
Wij spraken hem onder andere over deze zaak, maar ook over zedenzaken in het algemeen en zijn beweegredenen achter de specialisatie in dit vakgebied. Het gehele interview kun je hier teruglezen.
Niet alle strafrechtadvocaten vinden het prettig om zedenverdachten bij te staan. U echter, bent hierin gespecialiseerd. Wat zijn voor u de belangrijkste beweegredenen om deze verdachten tóch rechtsbijstand te verlenen?
Alle verdachten hebben recht op rechtsbijstand. Ik heb er altijd een beetje moeite mee als collega-advocaten uitdrukkelijk aangeven geen zedenzaken te willen doen. Dat straalt negatief af op advocaten die wel zedenzaken doen. Het ontgaat mij ook volledig waarom een verdenking van verkrachting fundamenteel anders is: is er bij een verdenking van een zedendelict geen verdachte meer maar direct een dader? Zijn zedenzaken zoveel ernstiger dan bijvoorbeeld een verdenking van een liquidatie, waardoor je ze niet wilt doen? Ik gun iedere advocaat zijn voorkeuren maar houd die voor jezelf. Ik ga ook niet de facto afgeven op collega’s die alleen maar zware criminaliteitszaken doen. Waarom zou ik?
Zedenzaken zijn in zoverre anders dat verdachten hiervan uit alle lagen van de bevolking komen en niet, zoals vaak in het strafrecht, uit de ‘onderste lagen van de bevolking’. Verder is het vaak bewijsrechtelijk interessant, omdat het bewijs doorgaans dun gezaaid is. Tel daarbij op de draconische gevolgen die een dergelijke beschuldiging vaak heeft voor de betrokkene, dat maakt dat zo iemand heel erg hard een goede gespecialiseerde advocaat nodig heeft. Dat ben ik in ieder geval.
U bent tevens rechter-plaatsvervanger. Kunt u een korte uitleg geven over wat deze functie inhoudt en hoe u hier gekomen bent, voor de lezers die hier nog niet bekend mee zijn?
Ongeveer 1 keer per twee maanden ben ik rechter bij de Meervoudige Kamer van de rechtbank Noord-Holland. Ik beslis dan met twee andere rechters over strafzaken. Rechter-plaatsvervangers zijn welkom bij rechtbanken en hoven, omdat ze externe kennis meebrengen en zo een andere kijk kunnen geven op een strafzaak. Er is bij veel rechtbanken ook een capaciteitstekort, ook daarvoor is het prettig als ze kunnen invallen.
De website van uw kantoor vertelt ons dat u ook cliënten op toevoeging bijstaat. In hoeverre bent u tevreden over de gefinancierde rechtshulp?
Sinds 1-1 jl. zijn de tarieven verhoogd en dat was zeer welkom. Dat was erg lang geleden en hoogst noodzakelijk, omdat steeds minder advocaten pro deo willen werken. Het evenwicht is nu wat beter tussen werk en beloning. Honderd procent pro deo zaken doen is (voor mij) niet te doen, betalende zaken maken pro deo werk mogelijk op mijn kantoor.
Met regelmaat zien we een kritische noot van u voorbij komen op Twitter, betreft de publicaties van onder andere het NRC. Hoe kijkt u aan tegen de invloed die deze publicaties kunnen hebben op het strafrecht in het algemeen?
Ik hoop dat de laatste uitvoerige publicaties in het NRC over zedenzaken geen enkele invloed hebben op het strafrecht, want dat was erbarmelijk slecht onderzoek – door het NRC verricht, door niet-juristen die geen enkel verstand hadden van het strafrecht of van zedenzaken in het bijzonder. Een enorme gemiste kans want het onderwerp is van groot belang en veel gaat nog mis, met name door een gebrek aan capaciteit bij zedenpolitie en OM. Doorlooptijden zijn veel te lang. Dat werd ook wel naar voren gebracht, maar door met name drie slachtofferadvocaten aan het woord te laten (één van hen, mw. Van Driem, is nota bene al lang geen advocate meer en komt vervolgens met aantoonbare onzin). Zij stelde bijvoorbeeld dat slachtoffers geen details moeten geven in hun aangifte, want daar zouden zaken op stuk lopen. Als een slachtoffer het aantal kamerplanten in de kamer waar ze verkracht was, niet goed zou hebben, zou de zaak al hierop stuk lopen. Tendentieuze onzin van een oud-advocate die kennelijk al in geen jaren meer rechterlijke uitspraken heeft gelezen in zedenzaken. Schadelijk zelfs, want rechters baseren hun betrouwbaarheidsoordeel juist vaak op de gedetailleerdheid van een aangifte en vice versa. God verhoede dus dat deze publicatie invloed heeft op het strafrecht. Volgens een andere slachtofferadvocate zouden er voornamelijk geheel voorwaardelijke straffen worden uitgedeeld in verkrachtingszaken. Ook weer aantoonbare flauwekul: in 2018 werd er gemiddeld 17 maanden onvoorwaardelijke gevangenisstraf opgelegd voor een verkrachting. Hoezo check je als NRC dit soort schadelijke uitspraken niet bij mensen die er verstand van hebben? Daar kan ik met mijn hoofd niet bij.
Heeft u veel extra reacties ontvangen nadat bekend werd gemaakt dat u Ali B vertegenwoordigt in de zaak ‘The Voice’?
Ja, erg veel reacties, dat hoort bij zo’n zaak.
Hoe kijkt u aan tegen de trial by media en is hier sprake van bij de publiciteit rondom de zaak van The Voice?
Zonder enige twijfel: de Boos-uitzending heeft veel teweeg gebracht. Voor daadwerkelijke slachtoffers vermoedelijk positief, maar voor het verloop van een strafzaak is zo’n uitzending negatief. Er werden in de uitzending door aangeefsters veel details verteld. Die horen zeker niet thuis in de media, maar horen in vertrouwelijkheid aan de politie te worden gegeven. In het bijzonder nu er zoveel mensen hebben gekeken, is de kans zeer groot dat daarmee getuigen worden beïnvloed. Dat moet je niet willen als programmamaker die stelt begaan te zijn met slachtoffers. Zo’n uitzending heeft een negatieve invloed op het strafproces. Ik kan me niet voorstellen dat een slachtoffer daarbij gebaat is.
Wat is uw opinie betreft de veiligheid van advocaten? Is deze veranderd ten opzichte van een aantal jaren geleden?
Verslechterd, in elk geval meer angst voor onveiligheid door de afschuwelijke moord op Derk Wiersum.