Interview Anne Kuik
In onze serie interviews met interessante personen is het vandaag de beurt aan Anne Kuik, Tweede Kamerlid voor het CDA en houder van de derde plaats op de kandidatenlijst voor de komende verkiezingen. Na haar studie Nederlands Recht, met als specialisatie Civielrecht en Staats-en bestuursrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, begon Anne haar carrière in 2010 als gemeenteraadslid in Groningen. Zij was een periode presentatrice en redactrice bij de Evangelische Omroep op NPO Radio 1 en werd daarna in 2017 met voorkeursstemmen in de Tweede Kamer gekozen. In de Tweede Kamer is Anne lid van verschillende commissies en woordvoerder over ontwikkelingssamenwerking, bestrijding van mensenhandel en gedwongen prostitutie, het middelbaar beroepsonderwijs en het preventiebeleid van Volksgezondheid. Op de dagen dat zij niet werkzaam is in Den Haag begeeft Anne zich graag onder de mensen om van dichtbij mee te maken wat er in de samenleving speelt. In het licht van de aanstaande verkiezingen in maart vroegen wij haar naar de onderwerpen die zij voor een komende ambtstermijn belangrijk vindt.
Kun je voor de lezers in het kort iets vertellen over je loopbaan?
Ik ben geboren in Drenthe, toen ik rechten ging studeren kwam ik naar de stad Groningen, waar ik nu nog woon. Voor het CDA ben ik in Groningen lid geworden van de gemeenteraadsfractie. Omdat ik nog niet veel wist van politiek ben ik me daar in gaan verdiepen en zo kwam ik erachter dat ik juist de gemeentepolitiek verrassend leuk vond, omdat die heel dicht bij de mensen staat.
Wat maakte je al op jonge leeftijd zo gedreven over politiek?
Voor mij gaat het in de politiek vooral over rechten en opkomen voor de zwakkeren in onze samenleving. Kwetsbaarheid in onze maatschappij, dat raakt me. Ik heb het zelf goed en ben in een fijn gezin opgegroeid, maar een aantal jongeren hebben dat niet. Volgens mij kan de overheid hier een rol in spelen. Ik noem dan bijvoorbeeld de bescherming van jongeren die in de klem komen van criminelen die hen uitbuiten via social media.
Je hebt het initiatief genomen voor een verbod op prostitutie. Zie jij kansen daarin? Er komt binnenkort een volgend kabinet, in hoeverre ga jij je daarin dan weer inzetten voor zo’n verbod?
Een totaal verbod op prostitutie is natuurlijk niet realistisch, het zal er altijd zijn, maar ook hier gaat het mij om het beschermen van de kwetsbaren in onze samenleving. In het geval van prostitutie is namelijk nooit sprake van een gelijkwaardige situatie, er wordt betaald voor het feit dat een man seks met een vrouw mag hebben, terwijl die vrouw dat zonder die betaling waarschijnlijk niet zou willen. Heel veel vrouwen in die branche doen het werk niet vrijwillig, er is vaak sprake van mensenhandel. De slachtoffers zijn niet degenen die voor de camera gaan zeggen dat ze daar gedwongen zitten, ze worden vaak gechanteerd en kunnen er niet zelf uit stappen. Voor die mensen wil ik opkomen en daarvoor moeten wij ons ook als politiek inzetten. Wij wilden als CDA bijvoorbeeld in Groningen de minimumleeftijd voor prostitutie optrekken van 18 naar 21 jaar, wat heel belangrijk is omdat het soms gewoon echt heel jonge mensen betreft. Helaas is dat nog steeds niet gelukt doordat partijen zo uiteenlopen en daardoor ook de wetgeving te traag is.
Als je mensen op straat vraagt wat ze van prostitutie vinden, dan zeggen een heleboel mensen daar geen moeite mee te hebben, maar als je vraagt of ze het ook oké vinden als het hun dochter, zus of moeder betreft, dan verandert het antwoord. Dat de mensen waarvan we houden dat werk doen, willen we niet, maar voor een ander hebben we geen bezwaar. Een verbod is dus niet reëel, maar er moet wel een andere cultuur in Nederland komen, waarin we anders gaan denken over het kopen van seks. En daarnaast moeten we de mensen beschermen waar het om gaat.
Wat ik in dat kader voor een volgende periode een belangrijk onderwerp vind, is hoe gaan we om met seksualiteit? Volgens onderzoek heeft een grote groep jonge meiden niet echt een stabiele thuissituatie, ze horen nergens bij en vormen daardoor een makkelijke prooi voor criminelen. Die vertellen ze op social media dat ze er goed uitzien en overladen ze met dure cadeaus en vervolgens worden ze ergens in een hotelkamer gedwongen seks te verkopen. Ik denk dat ouders geen idee hebben waar kinderen op internet mee geconfronteerd worden op steeds jongere leeftijd, waardoor hun grenzen steeds verder worden verlegd. Goede voorlichting is daarom van groot belang. Als kinderen op de basisschool zelfstandig gaan deelnemen aan het verkeer krijgen ze verkeersles en een theorie examen, iets dergelijks zouden we ook voor social media moeten doen.
Je zet je ook op andere gebieden in voor het beschermen van mensen, bijvoorbeeld in de tabaksindustrie en rondom de verkoop van lachgas.
Jaarlijks overlijden een groot aantal mensen aan de gevolgen van roken, tabak is een verslavend product. De tabaksindustrie heeft er belang bij dat jonge mensen beginnen met roken, dat is hun verdienmodel, maar als overheid moet je dat zoveel mogelijk proberen terug te dringen. Wij zetten ons als kabinet in om de overgang naar een rookvrije generatie te stimuleren, daarom is het belangrijk dat longartsen zich uitspreken, dat er afspraken gemaakt worden met gemeenten en verkooppunten en dat ouders worden voorgelicht.
Lachgas is een product dat eigenlijk bedoeld is voor slagroomspuiten. Het is daardoor laagdrempelig, goedkoop en heel zichtbaar bij het uitgaan op straat, waar ze die ballonnetjes verkopen. Mensen zien het anderen ook gebruiken, dat allemaal samen doet vermoeden dat het niet zo erg is. Als overheid moeten we hierin ook actie ondernemen.
Er zijn in Nederland drie christelijke partijen die zetels hebben, het CDA, Christen Unie en SGP, wat is vanuit jouw oogpunt qua normen en waarden het grootste verschil tussen het CDA en de SGP? Er is natuurlijk een groot en duidelijk verschil, als het aan de SGP ligt zouden vrouwen geen kiesrecht hebben, maar wat zijn de minder bekende verschillen?
Wat vooral de basis is, is dat wij als CDA geen christelijke partij zijn, wij zijn een partij gebaseerd op christelijke waarden. Wij zijn wat breder toegankelijk voor mensen, het is niet alleen die groep christenen die we opzoeken, wij willen ook mensen binden met een andere achtergrond, als je onze waarden maar deelt. Ik denk dat dat het grote verschil is, dat wij niet per se op zoek zijn naar mensen die geloven. Als je bij de SGP niet gelooft, dan zul je je daar niet thuis voelen.
Het CDA heeft het een en ander in hun programma opgenomen op het gebied van lhbti-rechten, kun je daar iets over vertellen?
Je geaardheid, dat is geen keuze. Iedereen heeft het recht zichzelf te zijn en geaccepteerd te worden zoals diegene is. Wij zien dat er in Nederland nog zoveel haat en geweld is tegen mensen die niet in de mainstream van heteroseksueel zijn zitten, wij vinden dat daar iets aan moet worden gedaan. Als het gaat om geweld tegen lhbti-personen, dan willen we in kaart brengen waar het om gaat en hoe we mensen beter kunnen beschermen en kunnen zorgen dat zij in vrijheid gewoon zichzelf kunnen zijn. Dat is een belangrijk punt.
Voor de rest houd ik me zelf natuurlijk bezig met ontwikkelingssamenwerking, ook daar spelen gelijke rechten een rol. Het gaat dan niet alleen om gelijke rechten tussen mannen en vrouwen, er zijn veel landen waar de rechten tussen mannen en vrouwen bij lange na niet gelijk zijn. Het is wel de taak van de overheid om daarvoor te zorgen, ieder mens is gelijkwaardig, we zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig.
In Nederland is het veelvuldig in het nieuws geweest dat mannen gemiddeld meer verdienen dan vrouwen en dat er meer mannen dan vrouwen werkzaam zijn in topfuncties. Hoe kijkt u daar tegen aan?
Wij zijn als CDA van mening dat het te lang duurt voordat er op dat gebied een balans is tussen man en vrouw. Als het dan gaat over een vrouwenquotum, dat hadden we liever niet gehad, maar blijkbaar is het nodig. Ik denk zelf dat het goed zou werken als bedrijven zouden werken met selectie via computers, zodat je niet gediscrimeerd wordt op geslacht of uiterlijk.
Wat betreft het vraagstuk discriminatie in Nederland, hoe kijk je tegen dit probleem aan?
We zien dat bijvoorbeeld op het mbo, jongeren met een buitenlandse achternaam echt veel vaker moeten solliciteren om aangenomen te worden dan jongeren met een Nederlandse achternaam. Dat is natuurlijk niet fair, het gaat ten koste van gelijke kansen. Je ziet dat dit bij veel bedrijven onbewust wel vaak voorkomt. Ik wil niet zeggen dat het kwade wil is, want het is menselijk om te denken in hokjes, maar dat willen we niet, dus we moeten het bespreekbaar maken en steeds weer op de agenda zetten, zodat mensen gelijke kansen krijgen. Anoniem solliciteren is ook daarvoor een goed instrument dat mensen een eerlijke kans geeft.
De laatste tijd is er ook veel discussie over wat economische vluchtelingen zijn en wat vluchtelingen zijn die hier naar toe zijn gekomen vanwege de veiligheid.
Het is niet zo gek dat mensen op zoek gaan naar waar ze het beter hebben, als ze geen perspectief hebben in hun eigen land en daar geen kans zien om werk te krijgen of iets op te bouwen. Daarom is het ook belangrijk om te investeren in dat perspectief in die landen zelf. Wij zien ontwikkelingssamenwerking als heel belangrijk om scholing mogelijk te maken, maar daarna moet er dan ook werk zijn. Covid heeft zichtbaar gemaakt hoe wij over de hele wereld verbonden zijn met elkaar, wat betekent dat we niet alleen vanuit barmhartigheid voor een ander moeten zorgen, maar ook uit eigenbelang, dat je toch ook moet investeren in dat buitenland. Dat is ontwikkelingssamenwerking.
Hoe kijk je aan tegen de toeslagaffaire? Hoe kan deze situatie volgens jou het beste aangepakt worden?
Ik vind het terecht dat het kabinet is afgetreden. Een en ander is met zoveel regels omgeven dat de menselijke maat verloren is gegaan. De mensen zijn door wat de verschillende spelers hebben gedaan enorm in de knel gekomen. Ook de Tweede Kamer heeft daar een rol in gespeeld, wij hebben heel strenge regels gesteld waar de Belastingdienst mee moest werken, zij hebben weinig vrijheid om ook andere keuzes te maken.
Wat hoop je in een volgende ambstermijn te kunnen bereiken?
Als ik drie dingen zou mogen noemen, dan zou ik in de eerste plaats zeggen, weg met het leenstelsel en de basisbeurs weer terug, dat vind ik belangrijk voor jongeren. De parlementaire enquete over de aardgaswinning in Groningen, ik hoop dat we daarmee het vertrouwen weer een beetje kunnen herstellen. En daarnaast hoop ik toch ook een verandering teweeg te kunnen brengen in de manier waarop we kijken naar het gebruik van social media, dat we goede voorlichting mogelijk maken over de risico’s.
Welke rol speelt je geloof in het voeren van politiek?
Dat is een onderdeel van wie ik ben, dus het is mijn drijfveer. Ik ben opgevoed om alles uit een talent te halen, niet alleen voor mezelf, maar zeker ook voor een ander. Ik heb een stem gekregen en wil die juist voor de mensen die niet voor zichzelf kunnen opkomen inzetten. Dat heeft wel te maken met hoe je in het leven staat en waar je in gelooft. De Bijbel is voor mij in brede zin een inspiratie. Als je bijvoorbeeld kijkt naar wat daarin wordt gezegd over het lichaam, dat ieder deel een eigen functie heeft, zo kijk ik ook naar de samenleving als geheel. Als een lichaam waarin iedereen zijn eigen talent heeft, maar waarin we allemaal nodig zijn om die samenleving goed te laten functioneren, net zoals een lichaam alle organen nodig heeft. Ik neem niet alles wat in de Bijbel staat letterlijk, elke zondag een vrije dag nemen is voor mij minder belangrijk, het gaat er voor mij om dat je een rustpunt pakt in een week.
Sommige kerken waren ondanks de beperkende maatregelen helemaal vol, wat vind je van het feit dat sommige kerken met de coronamaatregelen op een andere manier omgaan dan het RIVM graag wil?
Ik heb dat in Groningen niet gezien. In mijn eigen kerk zijn ze er gewoon heel verstandig mee omgegaan. Zo zijn er altijd uitzonderingen die er uit worden getild als het voorbeeld van alle kerken.
Heb je tot slot nog een boodschap voor de lezers, niet alleen Groningers, maar mensen die graag interviews lezen, van middelbare scholieren tot mensen van 80?
Ga stemmen en bekijk wat belangrijke thema’s voor je zijn en wat bij je past, maar ook wat past bij de mensen waarvan je houdt. Verder vind ik het belangrijk dat we een samenleving zijn waarin het normaal is dat je oog hebt voor elkaar en dat iedereen met zijn of haar talent meedoet.