Interview met Esther Vroegh
‘’Ik zoek toch veel meer in het lesgeven, het onderwijzen en de mensen die daadwerkelijk geïnteresseerd zijn in de nuance’’.
Esther Vroegh is 45 jaar en al ruim 20 jaar werkzaam als strafrechtadvocaat. Samen met haar compagnon heeft ze al 13 jaar een kantoor in Haarlem, Mesland & Vroegh Advocaten genaamd, waar ze wordt ondersteund door advocaten en forensisch medewerkers. Haar specialiteiten: mensenhandel, georganiseerde misdaad, zedendelicten, fraude, uitleveringen, drugshandel, financiële misdrijven en blockchain juridisch advies. Naast strafrechtadvocaat en oprichter van Mesland & Vroegh Advocaten is Esther ook actief als lid van de klankbordcommissie forensische opleiding , president van Stichting Vrienden van Estrela da Favela, voorzitter van het EK Veldrijden, voorzitter van het Marianne Vos Wielerfestival, lid van de raad van Advies in Zaltbommel en member bij Topvrouwen.nl. Esther is kortom succesvol advocaat met daarnaast nog vele andere kwaliteiten. Wij van Actueel Nieuws konden daarom niet wachten haar te interviewen.
Wat is de invloed van de coronacrisis op de praktijk van een advocaat?
Esther: ‘’ Op maandag 17 maart had ik mijn laatste zitting in Rotterdam. De deur ging achter ons dicht en we werden vrolijk uitgezwaaid door de bodes, niet wetende dat we de komende maanden geen enkele fysieke zitting meer zouden hebben. Dat heeft natuurlijk impact gehad, er was een omzetverlies van ruim drie maanden. Waar de lagere scholen zich bezig hielden met innovatie met betrekking tot het lesgeven, was het in de rechtspraak een groot fiasco. Of het onwil is, of onkunde, dat laat ik in het midden. Zelfs de kleinste zaken, waarbij je één verdachte hebt, er drie rechters in de zaal zitten, er een griffier aanwezig is en natuurlijk de advocaat, gingen gewoon niet door. Het waren ruime zalen waar je eenvoudig de anderhalve meter afstand kon handhaven.
In juli hebben we een enorme inhaalslag gemaakt. Ik had van ’s ochtends 8:30 uur tot ’s avonds laat zittingen. We hoopten dat we tijdens het zomerseizoen de achterstand verder mochten inhalen. Vele zaken liepen vertraging op vanwege corona. Soms werden zelfs spullen van cliënten in beslag genomen, niet wetende of deze ooit nog terug zouden komen. Ook voor civiele advocaten uit mijn omgeving was het een moeilijke tijd. Stel je voor: Je bent ondernemer en het gaat heel slecht met je bedrijf, je betaalt een forse alimentatie die gebaseerd is op je winst en je omzet van voor de corona, en je kunt hierdoor de alimentatie niet betalen. Al deze zaken werden gewoon niet behandeld.’’
Er wordt verschillend gedacht over de spoedwet, wat vindt u daar eigenlijk van?
Esther: ‘’Een bijzondere periode vraagt om bijzondere maatregelen, daar ben ik het mee eens. Echter heb ik het idee dat de trias politica volledig aan de kant wordt geschoven in het kader van ons welzijn. De procedures die we in deze democratie en rechtstaat hebben afgesproken worden gewoonweg aan de kant geschoven.’’
Hoe denkt u over de boetes bij het niet handhaven van de anderhalve meter? Zo organiseerde Grapperhaus niet een besloten bruiloft met tien mensen, maar met ruim zeventig man.
Esther: ‘’Ik heb daar buitengewoon veel moeite mee. Niets menselijk is de mens vreemd en ik ben de laatste die mensen de maat zal nemen. Ik vind alleen wel dat je gewoon afspraken met elkaar hebt gemaakt, die Rutte ook heel helder heeft neergezet. Grapperhaus daarentegen is buitengewoon uitgesproken over wat hij vindt van mensen die de regels niet naleven en dan heb je zo’n prominente functie. Ook ik had vele leuke feestjes in het verschiet en ben zelfs vrienden verloren doordat ze zijn overleden. Dat was nog in het begin toen er maar dertig mensen bij een uitvaart mochten zijn, vreselijk. Ik heb geen afscheid kunnen nemen van mijn dierbaren en Grapperhaus, die liegt er gewoon over. Ben dan eerlijk en geef toe dat je fouten hebt gemaakt tijdens een mooie romantische dag. Ga niet wachten tot de fotograaf er mee komt, om het vervolgens weer te kunnen ontkennen. Ik snap de fotograaf wel, die dacht ik heb goud in handen. Grapperhaus had het zelf moeten vertellen.’’
Kunt u iets vertellen over uw inschatting met betrekking tot de handhaving en het uitdelen van boetes? Er lijkt nog steeds veel onduidelijk te zijn.
Esther: ‘’Als onze rolmodellen zich niet aan de regels houden en hen niks te verwijten valt, dan kan ik me voorstellen dat de animo bij de handhavers ook enigszins verdwijnt, als die er al was. Ik vind dat je de beboeting natuurlijk in sommige gevallen zeker wel kunt afdwingen, de vraag blijft echter of het nuttig is. Ik zie veel meer in preventie en nogmaals eenduidig uitleggen waarom we bepaalde afspraken met elkaar maken.’’
Er wordt veelal geroepen dat de corona vaccinaties verplicht moeten worden, maar in hoeverre is dit juridisch haalbaar?
Esther: ‘’Het lijkt me juridisch gezien heel lastig. Ook de inenting bij kinderen hebben ze nooit verplicht kunnen stellen. Hoewel er zeker wel wat voor te voelen is, vind ik het persoonlijk een akelig idee dat wij gevaccineerd gaan worden met een vaccin waarvan de bijwerkingen niet bekend zijn. Ik ben sowieso een puur mens, ik hou niet van rotzooi in mijn lijf. Wat ik begrijp van artsen is dat het virus kan muteren en daardoor steeds kan blijven veranderen. Zelf woon ik in Brabant, ik heb mensen meegemaakt die dood- en doodziek zijn geweest of zelfs zijn overleden. Anderen die positief getest waren op corona hadden enkele milde griepverschijnselen. Afgezien van het juridische vind ik de aanpak absoluut niet verstandig maar ik ben geen viroloog en laat me graag overtuigen.’’
U heeft het één en ander toegelicht over hoe u tegen corona aankijkt. Hoe kijkt u aan tegen gerechtelijke dwalingen?
Esther: ‘’Dat zijn er heel wat geweest. Het ontbreekt bij de rechters vaak aan kritisch vermogen, het vermogen om richting het openbaar ministerie verder door te vragen. Velen denken we zien het allemaal wel. Zelf heb ik de Purmerendse kindermoorden behandeld. Over een aantal weken is haar TBS-maatregel voorbij en komt ze op vrije voeten. Naar mijn mening en die van vele andere wetenschappers en hoogleraren met mij, is dit zeker een gerechtelijke dwaling. Ik heb er als mens veel moeite mee. Het zal je maar gebeuren dat je beticht wordt van iets wat je gewoonweg niet hebt gedaan. Ik ben meer van het adagium beter tien schuldig op straat te hebben dan eentje onschuldig in de bak. Het gaat om een jonge vrouw en wat haar de afgelopen twaalf jaar is overkomen, dat wens je niemand toe. Naar mijn mening kunnen we gerechtelijke dwalingen voorkomen door continu alert te zijn en te twijfelen. Ook als advocaat moet je regelmatig twijfelen, zo doen ook de beste advocaten van Nederland dit. Het is goed om eens te sparren met een collega in het vak, het biedt andere perspectieven. Ik heb natuurlijk nogal wat nevenfuncties, ik vind het goed om te sparren met mensen van buiten de gerechtelijke boden. Dat geeft je soms nieuwe inzichten. Ik vind dat ook rechters dit meer zouden moeten doen. Ook het forensisch wetenschappelijk bewijs is van groot belang. Hierbij kun je denken aan het kraken van telefoons of DNA-sporen. Bij het geven van de onderzoeksopdracht aan het NFI moet je je ook als rechter afvragen, hoe zo’n samenvatting tot stand is gekomen. Vragen als: Wie heeft jullie aangestuurd om deze selectie toe te passen?, zijn vragen die vaak in de gangen voorbij zouden moeten komen. Eerder hebben wij ook een zaak opgepakt waarbij iedereen meteen dacht aan Xtc-pillen en over betaling van Xtc-pillen. Bij het beluisteren van de gesprekken bleek echter dat het niet om Xtc ging, maar over handelaren van een bepaald type Mercedes. Het ging niet over pillen, maar over tenaamstellingen die steeds werden gewijzigd.
Dit is een hele interessante anekdote. Advocaat Gerard Roethof had het eens over dat mensen dachten dat men in Suriname, Surinaams praat. Mensen in Nederland dachten dat het om de Nederlandse taal ging. Erg interessant, ook hier ontstond bijna een gerechtelijke dwaling.
Esther: ‘’Roethof spreekt zelf natuurlijk Papiamento en is in de positie dat hij kritisch kan kijken op dat vlak. Zelf heb ik een zaak poging tot moord in behandeling, die vanaf januari zal gaan lopen. Het gaat om een drugsdealer in Velp. Wij hebben zelf forensisch medewerkers in dienst en ze onderzoeken alles. Het gaat over een rip deal met exact dezelfde telefoongesprekken, op hetzelfde moment, met twee verschillende telefoonnummers.
In deze zaak zijn er dus twee uitwerkingen van het proces verbaal. De ene uitwerking gaat over de persoon in kwestie die de anderhalve kilo drugs kwijt wil, waarop de dealer zegt dat hij maar snel naar een bepaalde plaats moet komen. In hetzelfde gesprek gaat het over een zeer kleine hoeveelheid, waarbij de afnemer aangeeft dat hij het maar moet uitzoeken. We hebben de gesprekken naast elkaar gelegd, waarbij we de officier een laatste kans geven om het letterlijke integrale gesprek ter beschikking te stellen.
Het is natuurlijk wel heel bijzonder dat er twee totaal verschillende versies zijn ontstaan. Persoonlijk denk ik, dat er een mail uitgaat naar de officier dat wellicht de wens de vader van de gedachte, en dus het proces-verbaal van de politie is geweest. Alert blijven en nooit tevreden zijn. Rechters zien het vaak niet en moeten geprikkeld worden.’’
Een andere interessante casus is die van advocaat Arthur van der Biezen, die betrokken was bij de zaak uit Kaatsheuvel. Er werden undercover agenten ingezet tijdens de zaak tegen Wim S. Erg dat er op die manier gemanipuleerd wordt om iets voor elkaar te krijgen.
Esther: ’’Arthur is een goede collega van mij, we hebben er vaak over gesproken. Het ging verder dan dat. De man is door het toedoen van justitie in Nederland zijn baan kwijtgeraakt, hij wordt beticht van moord en is heel zijn inner circle kwijt. Hij komt twee aardige undercover agenten tegen die tegen hem zeggen: ‘’We hebben een leuke job voor je, ga mee naar Spanje.’’ Ze hebben hem financieel afhankelijk gemaakt, hem gesepareerd. Tijdens de betreffende zaak was het van belang om stoer te doen over je verleden. De undercover agenten vroegen hem daarom: ‘’Dus jij durft iemand om te leggen? Of zou je iemand zwaar durven mishandelen? Of zou je eerder in de drugshandel gaan? De twee undercover agenten die als enig doel hebben, een bekentenis af te dwingen, hebben niks opgenomen, niets vastgelegd. Er is enkel een weergave van de twee undercover agenten.’’
In een eerder interview spraken we Nico Meijering. Hij vertelde over intieme zaken die hij telefonisch met cliënten besprak. Hij deed dit met een fluistertoon. Bent u wel eens bang afgeluisterd te worden door justitie?
Esther: ‘’Met Nico Meijering zat ik in de Hells Angels zaak. Tijdens deze zaak zijn advocaten afgeluisterd, dit is per toeval boven water gekomen. Ik ben zeker bang om afgeluisterd te worden. Sterker nog, ik weet dat ik afgeluisterd word. Ik laat mijn cliënten daarom gewoon naar kantoor komen of ik bezoek ze zelf in de gevangenis. Zelfs in de gevangenis ben ik huiverig. Als het om saillante details gaat, laat ik de cliënt met potlood op een groot schrijfblok schrijven. Ik knik en gooi het vervolgens in de kachel.’’
Hoe kijkt u aan tegen de nieuwe generatie advocaten?
Esther: ‘’Ik moet eerlijk zeggen dat ik ze nog niet veel ben tegengekomen in zaken. Het wordt hen niet makkelijk gemaakt. Wat ik nu zie, is dat het hele klimaat en ook de criminelen, verharden. Er gebeurt van alles en nog wat. Ik hoop dat ze van het vak houden en dat ze ook het pad mogen bewandelen dat wij hebben gedaan. Volgende week vrijdag is het al meer dan een jaar geleden, toen we een dag voor de feestelijke viering van het 12,5 jarig bestaan van ons kantoor, het vreselijke nieuws kregen dat er Derk Wiersum vermoord was. Vroeger kon je nog wel eens een leuk grapje maken met de officier omdat je elkaar bijvoorbeeld kende van de rechtenstudie. Het is erg verhard waarbij men vergeet dat een ieder zijn eigen unieke rol in de strafrechtketen speelt, zonder dit op de persoon te hoeven spelen. Het wordt een hele uitdaging om dat ten goede te keren voor de jongere generatie. Ik vind het af en toe pijnlijk om te zien.’’
Het is interessant dat er steeds meer advocaten en andere mensen meer naar uw vak informeren en naar de diverse vooroordelen. Leonie van der Grinten is een voorbeeld van een advocaat die op Facebook en Instagram veel over haar vak laat zien. Zij staat ook nog op onze lijst om te interviewen.
Esther: ‘’iedereen moet dat voor zichzelf bepalen maar het is en blijft een serieus vak met ook zware bedreigingen. Ik vind mijn prive leven erg kostbaar en wil het alleen over de zaken en clienten hebben, en dan ook alleen maar als het hun belangen dient.”
Stijn Franken is een voorbeeld van iemand die ook heel terughoudend is. Hij is daarom ook weinig op televisie te zien.
Esther: ‘’Ik ben daarom ook zelden tot nooit op televisie te zien.’’
Stijn behandelt erg veel spraakmakende zaken. Heeft u nog een boodschap voor de lezers van het interview?
Esther: ‘’Blijf genuanceerd denken en geloof niet de grote, dikgedrukte krantenkoppen. Er wordt een tsunami van slecht nieuws op ons losgelaten. Houdt de nuance in zicht, een verhaal heeft meerdere kanten. Men kan zeggen dat hij nooit iemand zou kunnen vermoorden. Ik heb de meest keurige docenten, boekhouders en andere mensen geholpen, die hun vrouw hebben vermoord op een sluwe manier. Zeg nooit, nooit. Het kan iedereen gebeuren dat je iemand dood rijdt, of dat je niet zit op te letten en er gebeurt plots iets. Een misdrijf kan ook iets onschuldigs zijn, zoals het niet invullen van een belastingformulier.
In de zaak van Jos van Zon, een hardwerkende wethouder, is dit het geval. Hij moest zich bij de rechter verantwoorden voor iets dat usance is in de politiek, namelijk praten over politiek zaken. Er komen dan rare krachten vrij in het politieke speelveld. Je moet je afvragen of de trias politica nog wel echt gehandhaafd wordt. Niets menselijks is de mens vreemd en dat is de reden waarom ik doe wat ik doe. Ik geef colleges en geloof meer in een dialoog, dan in een televisieprogramma waarin politici rellen. Er moet meer nuance zijn in een strafzaak. Ik zoek meer in het lesgeven, het geven van lezingen en de mensen helpen die daadwerkelijk geïnteresseerd zijn in de nuance.